Do czego używane są kółka obrotowe?

Transport większości ładunków odbywa się za pomocą urządzeń wykorzystujących większe lub mniejsze koła. Choć istnieje wiele innych rozwiązań ułatwiających przemieszczanie ładunków i przedmiotów – choćby korzystanie ze specjalnych przenośników rolkowych lub taśmowych, to stosowanie kółek zapewnia największą elastyczność i wszechstronność. Dzięki nim, nawet duże ciężary nie stanowią problemu, a liczba ewentualnych urazów u osób odpowiedzialnych za pracę sprzętu transportowego jest znikoma. Kółka mocowane na urządzeniach transportowych lub bezpośrednio na urządzeniach i elementach wymagających dużej mobilności, jeśli są prawidłowo dobrane do masy oraz nawierzchni, po której mają się poruszać, gwarantują znakomitą wytrzymałość, łatwość obsługi, a także niską awaryjność. Szczególnie przydatne są kółka obrotowe, ułatwiające sprawowanie kontroli nad torem, po którym porusza się sprzęt, w jakim je zamontowano, a także ułatwiające manewrowanie nawet na ograniczonej przestrzeni. Rozwiązanie tego typu sprawdza się we wszelkich aplikacjach przemysłowych, bywa jednak użyteczne także w przypadku przedmiotów codziennego użytku – kółek obrotowych do mebli  – wszelkiego typu stolików czy szafek po krzesła i fotele. Przyjrzyjmy się bliżej temu, do czego są używane kółka obrotowe.

Dlaczego kółka obrotowe są potrzebne?

Najważniejszym zadaniem kółek obrotowych jest zapewnienie możliwości łatwej zmiany kierunku, w którym przemieszcza się urządzenie. Istnieje wiele systemów sterowania urządzeniami transportowymi – od skomplikowanych układów przypominających te montowane w pojazdach po bardzo proste, obsługiwane za pomocą dźwigni pozwalającej na skręcenie osi, na której są zamontowane koła. Wszystkie tego rodzaju systemy wymagają jednak użycia sporej ilości części, co nie tylko zwiększa koszt, ale także powiększa masę samego urządzenia. Wiele sprzętów tego typu jest przemieszczanych tylko za pośrednictwem siły mięśni prowadzącej je osoby, ładowność bywa ograniczona, a każdy wzrost wagi urządzenia transportowego oznacza zmniejszenie jego zdolności przewozowych.

Niewielka ilość części używanych w przypadku kółka obrotowego oznacza mniejszą awaryjność, zgodnie z dobrze znaną w mechanice zasadą, mówiącą, że redukcja liczby elementów ogranicza ilość możliwych awarii. Kolejną zaletą kółek obrotowych jest fakt, że zajmują one równie mało miejsca co kółka umożliwiające jedynie jazdę na wprost. Warto też pamiętać, że użycie większej liczby kółek obrotowych znacznie zwiększa możliwości manewrowe, nie osłabiając w żaden sposób całej konstrukcji, ani nie wpływając na  ładowność. Ten sam wózek transportowy wyposażony w cztery lub więcej kółek obrotowych będzie można obrócić w praktyce bez poruszania go z miejsca, natomiast w przypadku zastosowania tylko jednego lub dwóch kółek wymagałoby to zwykle przestrzeni zbliżonej do jego długości.

Co ważne, kółka obrotowe są produkowane w wersjach o nośności odpowiadającej kołom stałym, czyli kółko obrotowe będzie miało identyczną obciążalność dynamiczną i toczną co kółko z obudową nieruchomą. Kółka obrotowe nie ograniczają możliwości unieruchamiania urządzenia transportowego w razie potrzeby, ponieważ nie ma przeszkód, żeby zamontować w nich odpowiedni hamulec. Podobnie duży wybór panuje, jeśli chodzi o elementy toczne, czyli bieżnię, która może być wykonana z materiałów gwarantujących sprawne poruszanie się po nawierzchniach śliskich, nierównych czy chropowatych, uzyskując na nich identyczną  przyczepność i w razie potrzeby dobrą amortyzację. Kółka obrotowe mogą być wytwarzane z materiałów o zwiększonej odporności na obciążenia i czynniki zewnętrzne jak np. obniżona temperatura i wysoka wilgotność czy też obecność agresywnych chemicznie substancji.

Gdzie wykorzystuje się kółka obrotowe?

Kółka obrotowe są wykorzystywane w zastosowaniach przemysłowych oraz w różnych przedmiotach codziennego użytku. W większości przypadków można je spotkać we wszelkiego typu wózkach transportowych, najczęściej ręcznych, ale niekiedy także napędzanych. W większości przypadków trafiają one do popularnych i używanych w zakładach produkcyjnych, magazynach i składach oraz w handlu wózków platformowych, za pomocą których można przewozić zarówno ładunki w opakowaniach jednostkowych, jak i zbiorczych, a przy większych gabarytach także luzem. Kółka obrotowe montuje się w wózkach ramowych, którymi można przewozić ładunki o dużej masie i rozmiarach – od płodów rolnych po skrzynie i beczki. Kółka obrotowe niekiedy pojawiają się też w wózkach załadowczo-taczkowych, choć takie zastosowanie należy do rzadkości, ponieważ urządzenia tego rodzaju mają najczęściej tylko jedną oś, jednak w przypadku gdy są wyposażone we wsporniki, np. przeznaczone do ułatwionego załadunku przedmiotów o szczególnie dużych gabarytach mogą być zamontowane na ich końcach.

Kółka obrotowe są także niezwykle często montowane w różnego rodzaju meblach przemysłowych i stolikach, na których są przewożone podzespoły podczas montażu, czy części wymagające naprawy lub przeglądu. Znajdujemy je np. w ruchomych wózkach narzędziowych, szafkach, platformach ułatwiających rozstawianie rozmaitych podpór i mocowań. Kółka obrotowe to również nieodłączny element urządzeń mobilnych od sprzętu używanego na halach produkcyjnych przez wyposażenia warsztatowego – rozmaitej aparatury diagnostycznej i pomiarowo-kontrolnej po sprzęt medyczny. Niezwykle często kółka obrotowe są używane w łóżkach szpitalnych, trafiają również do tradycyjnych mebli biurowych jako element ułatwiający ustawianie stołów, podbiurkowych kontenerków czy większych szafek. Kółka obrotowe są wykorzystywane przez przemysł meblarski produkujący klasyczne meble do domów i mieszkań. Najczęściej kółka obrotowe znajdziemy w stolikach i niewielkich szafkach, ale również fotelach lub pufach. Używa się ich w meblach kuchennych, np. do elementów rozkładanych. Będą niezbędnym wyposażeniem każdego ergonomicznego krzesła biurowego i fotela gabinetowego.

Jednym z zastosowań gdzie kółka obrotowe są niezbędne, okazują się także rusztowania. W tym przypadku odpowiednie kółka obrotowe z hamulcami pozwalają na użytkowanie rusztowań przestawnych, które łatwo można przemieszczać w inne miejsce, np. w trakcie prac przy elewacji budynku, czy wymiany oświetlenia na hali produkcyjnej.